Sunday, March 13, 2011

Urmiye Şəhərindən gələn ışıqlar- Əsgərxan Əfşar Urəməvi

Urmiye Şəhərindən gələn ışıqlar- Əsgərxan Əfşar Urəməvi (Əbdolmalikı)
Urmiye (Urmu) şəhərı Qacar dövründə və Azərbaycan – rus savaşları əsnasından çox kəskin ( kritik )Oynama (rola) sahibimiş və Urmiyeli  siyasi adamlar o zaman önəmli Oynamalr (roller) oynamışlar . Rus ordusunun zəfərindən sonra Urmu şəhərı zəmanət kimin Türkmənçay və Gülistan Anlaşmalarinda göstərilmişdi və Urmu əyər Abbas Mirza Rusun tələb etdigi cərimələri{10krür tümən ( 5milion tümən ) } ödəməməmiş olsaydı Urmu şəhəri Ruslara verə bilirəmiş ( 1243 Köçsəl - Aysal İl) . Urmiye şəhərinin qabiliyətlı siyasət adamlarından biri Əsgərxan Əfşar Urəməvimiş . Bu siyasət adamı məmaliki məhsruse- Iranın o tarixə kimi birinci elçisi olaraq Fıransada mənsüb oldu . Qacar şahı ( Fəthəli Şah ) bu vəsiləilə istəyirdi Fıransız başçısı Napoleon ilə Ruslara Qarşı Anlaşma bağlayıb və onların sılah və savaş bilimlərindən faydalansın . Bu Çalişmalar finkoneştain anlşmasına nədən oldu , Ancaq təsüfki çox qısta bir sürə sonra Napoleon Ingiliıslərlə anaşmasından sonra tək tərəflı olaraq bu anlaşmanı dayandırdı . Əsgərxan Əfşar 1808dən 1810-a qədər Fıransada ıqamət etmışdır . Bəzi tarixçilər onun firamasunerı məhfillərlə əlaqədar olduğunu ıdia ediblər . Əsgərxan Əfşar əbdolmalkı 1249hcri qəmri Urmiye (Urmu) şəhərində Dünyasını dəyışıbdır ,qəbri Urmu Şəhərinin Ceneral məçidinin şəbıstanındadir . O mərhumun Xanımıda həmin yerdə gümülübdür . Həmin məçid Əfşar sərdarının xərcilə və evinin qunşuluqunda tikilmişdir . Əsgərxan xanımların ıctmaya əyaq açmasında dəyərli Oynam (rol) oynamışdır . nəzərə almalıyıq ki Əsgərxan məhələsi o zaman hindo məhələsi adlanırəmış və 1273 hecri qəməri yəni 24i l sərdari Əfşarın olumundən sonra digər Əfşar sərdarı ki oda təsadofən Əsgərxan Əfşar adıla məruf oymuş və kürd isyançılarla savaşda ( Dərəgiz çimən lərində ) şəhid olduqdan sonra Hindo məhəlləsinin dərvazasından şəhərə cənazəsi gətiriləndə olduqdan sonra , o şəhidin adı paydar qalsın diə Urmunun əhalısı tərəfindən adını Əsgərxanməhələsi ilə deyişdirilmişdir bu məhəllənin adı Əsgərxan Əfşar Əbdolmalikı ilə həç bir munasıbətı yoxdur .
Sözcük:
Köçsəl İl : Hicri ili
Aysal İl : Qəməri ili
Yazıçı: Urmulu Taymaz
http://tinyurl.com/6lahyxl 

No comments:

Post a Comment