Tuesday, June 21, 2011

Urmiye Gölünün Qurumasi; Yanlış Su Yönəticiliği yoxsa Doğal Quraqlıq

Çevre Uzmani Məməd Dərviş deyir: iran dövlətinin dedeyinə Görə Urumiye Gölünün Qurumasi bir Doğal Quraqlıq dəyildir və Urmiye Gölünün bugün ku durumunun nədəni yanlış çevre Yöneticiliğinden qaynaqlanir.
Urmiye Gölünnün Qurumaq sürəci bəlli olduğu zamandan bəri iranin dövlətinin çevre və Doğa yönəticiləri Urmiye Gölünün Qurumasini Doğal bir Quraqlıq sürəci olaraq adlandırdılar, anacq bu qonudaki sözlərini heç bir bilimsel qayanğa dayanmadan söyləmək heç də zor dəyildir. Dünyada olan Çevre və Doğa Uzmanlarinin tərəfsiz və bilimsel qaynaqlara dayanaarq söylədikləri bunu göstərir ki Urmiye Gölünün birinci Qurumaq nədəni Yanlış çevrə yönətimi və vurulan səddlərdir.
Iran dövlətinin Su Örgütnün başxanin Mühəndis Əlirza Dayimi Urmiye Gölünün Su hövzəsində vurulan saysız səddlərin doğru olduğunu söyləyərk, səddlərin Urumiye Gölünün Qurumağinda 5% deyib ancaq Doğal quraqlığı ən təməl və önəmli qonlardan sayaraq Urmiye Gölünün Qurumaq nədənini 70% olaraq Doğal Quraqlıdan qaynaqlanmasını söyləyir. Onun dediyinə görə Urmiye Gölü 400 il bundan öncədə bir neçə dəfə quruyubdur.
Iran məclisi neçə vaxt bundan öncə bir neçə kişilik Araşdırıcı toplayaraq bu sözü vurğuladi: Urmiye Gölünün 1377-1380 illərində Durumunu analiz edərək bunu demək olur ki Urmiye Gölü Su hövzəsində yanlış su yönətimi Urmiye Gölünün təməl qurumaq nədənlərindən sayıla bilər.
Iran məclisinin bu sözü bu anlamdadir ki yanlış işlərimizi başqa yerlərə atmağa heç gərək yox, sorunlarin bir çoxu yanlış yönəticiliqdən qaynaqlanir.
Özgür Su, Doğa və çevre uzmanlari Urmiye Gölünün ən təməl nədənlərini yanlış su yönətimi,saysız Səddlər ,yanlış əkinçilik türü, yanlış Suvarmaq yollari, izinsiz Quyular və ...sayaraq dövlətin yönəticilərini suçlayirlar. Urmiye Gölünün su hövzəsində bu gün 36 Sədd vurulub və işlənir, 12 Sədd tikmək sürəcindədir və 40 səddində araşdırmaları bitib yoxsa bitmək sürəcindədir.
Iran dövlətinin su yönəticisinə görə yaxın zamanda 88 dənə olacaqdir, anaq Doğu Azərbaycan, Batı Azərbaycan və kürdistan Ostanlarinda planlanmaya hazi olan səddlərin sayısı 202 dənə dir. Yanlız sədd tikmə yox ötəki səddlərin boyunu bir az daha artıraraq Suyu daha çox səddlərin dalında saxlamağa çalişirlar.
Qonuila ilgili Doktur Mərziyə Lək jeolog olaraq arxadaşlarila birlikdə bir bilimsel araştırma başlatdilar ki bu araştırmada olan sonuclar çox çarpıcı və daha anlamalı sonuclar ortaya qoydu.
Doktur Lək öz araşdırmasında belə bir soncuu yetişibdir ki Urmiye Gölünü 23-400 il içində heç bir susuzluq və Quraqlıq olaraq durumunu bu günkü təhlükəyə soxmayibdir. Araşdırdığımız bölgədə bu gün demək olur ki Urmiye Gölü quruyubdur. Bir baqşa bilimsel araşdırma ki Əkbər və Tohid Çərbgo tərəfindən Urmiye Gölü su hözəsində vurulan səddlər qonusudna olubdur, saysız və hesabsız səddlərin tikməsini Urmiye Gölünün qurumasina ən təməl və birinci nədən olaraq adlandırıblar.
Urmiye Gölü yaxın zaman belə gedirsə, bilimsel və araşdırmalara dayanaraq əminik ki Güney Azərbaycan bölgəsi və başqa yaxın ölkələr və şəhərlər bir 8 milyarliq Duz Sunamisilə Qarşı Qarşıya olacadir və dünya üzərində 100 ilin içində ən çevre fəlakəti yaxın zamanda gərçəkləşəcəkdir. Anaq bunun nədəni iran dövlətinin Güney Azərbaycan və bölgədə yanlış su yönətimindən qaynaqlanir. Urmiye Gölü Quruyursa Güney Azərbaycan Torpaqlari əkinçilik üçün verimini əldən verəcəkdir və heç bir bitgi illər boyu bölgədə əkiləməz halə gələcəkdir, insanlar çeşidli kanserlər tuturaq yaşamalrini əldən verəcəklər, Güney Azərbaycan Türkləri bölgədən başqa şəhərlərə köç etmək zorunda qalacaqlar, Dəri xəstəlikləri saysız olacaqdir, nəfəs çəkmək imkani olmayacaqdir və ...
Yazıya Farsca qaynaq: http://tinyurl.com/3v62u6g
Latin Türkcəyə çevirən: Urmulu Umud

No comments:

Post a Comment